Gospodarka magazynowa odgrywa fundamentalną rolę w łańcuchu dostaw. Wpływa na efektywność zarządzania zapasami oraz ogólną logistykę przedsiębiorstwa. Czym jest gospodarka magazynowa, jakie procesy logistyczne wchodzą w jej skład, oraz jakie systemy IT wspierają zarządzanie magazynem? Przeczytaj artykuł.
Gospodarka magazynowa – definicja
Gospodarka magazynowa to zespół działań związanych z przyjmowaniem, przechowywaniem, kompletowaniem i wydawaniem towarów w magazynie. Jest to kluczowy element logistyki, który ma na celu zapewnienie ciągłości dostaw oraz optymalizację zarządzania zapasami. Efektywne zarządzanie magazynem wpływa na minimalizację kosztów operacyjnych oraz poprawę jakości obsługi klienta.
Gospodarka magazynowa jest też ściśle powiązana z innymi działami przedsiębiorstwa, takimi jak: produkcja, sprzedaż, zakupy i logistyka transportowa. Efektywność magazynu wpływa bezpośrednio na całą firmę – od jakości produktów dostarczanych do klientów, przez terminowość dostaw, aż po koszty operacyjne przedsiębiorstwa.
Procesy logistyczne wchodzące w skład gospodarki magazynowej
Procesy logistyczne, które są integralną częścią gospodarki magazynowej, obejmują:
1. Przyjęcie towaru – obejmuje kontrolę ilościową i jakościową dostarczonych towarów. Kontrola może obejmować również sprawdzanie zgodności dokumentacji, takich jak listy przewozowe i faktury, z rzeczywistą dostawą. Błędy na tym etapie mogą prowadzić do problemów w całym procesie logistycznym.
2. Magazynowanie – odpowiednie rozmieszczenie towarów w przestrzeni magazynowej, z uwzględnieniem ich specyfiki, np. wrażliwości na temperaturę, wilgotność czy światło. W magazynach mogą być stosowane różne systemy składowania, takie jak regały paletowe, półkowe czy automatyczne systemy składowania.
3. Kompletacja zamówień – przygotowanie towarów do wysyłki na podstawie zamówień klientów. Obejmuje zidentyfikowanie, pobranie, pakowanie i przygotowanie towarów do transportu. Procesy kompletacji mogą być zautomatyzowane za pomocą systemów składowania i pobierania, co pozwala na zwiększenie efektywności i dokładności realizacji zamówień.
4. Wydanie towaru – proces wysyłki towarów do klientów lub innych jednostek organizacyjnych. Wydanie towaru obejmuje również przygotowanie dokumentacji, takiej jak listy przewozowe i faktury, które są niezbędne do prawidłowej realizacji zamówienia.
5. Inwentaryzacja – regularne sprawdzanie stanu magazynowego w celu weryfikacji zgodności zapasów z dokumentacją. Inwentaryzacje mogą być przeprowadzane cyklicznie lub ciągle (ta opcja występuje najczęściej w nowoczesnych magazynach, bo jest możliwa dzięki systemom IT), w zależności od potrzeb przedsiębiorstwa. Regularna inwentaryzacja pozwala na bieżące monitorowanie zapasów, zidentyfikowanie ewentualnych braków czy nadmiarów oraz podejmowanie działań korygujących.
Systemy IT wspierające zarządzanie gospodarką magazynową
Nowoczesne zarządzanie magazynem nie byłoby możliwe bez wsparcia zaawansowanych systemów informatycznych. Do najpopularniejszych systemów IT wspomagających gospodarkę magazynową należą:
- WMS (Warehouse Management System) – system zarządzania magazynem, który automatyzuje i optymalizuje procesy magazynowe.
- ERP (Enterprise Resource Planning) – zintegrowany system zarządzania zasobami przedsiębiorstwa, który obejmuje również moduły magazynowe.
- Barcode i RFID – technologie stosowane do automatycznej identyfikacji towarów, które przyspieszają procesy magazynowe i minimalizują błędy.
- TMS (Transportation Management System) – system zarządzania transportem, wspierający procesy logistyczne związane z wysyłką towarów.
Wizualizacja danych w gospodarce magazynowej – Custom Polygon Maps
Custom Polygon Maps to funkcjonalność Tableau, która pozwala na wizualizację danych w bardzo niestandardowych układach przestrzennych – np. na planie magazynu. Dzięki niemu możemy odwzorować fizyczny rozkład miejsc składowania towarów.
W realiach biznesowych najczęściej spotykamy się z wizualizacją:
- magazynów i rotacji asortymentu,
- obszaru produkcji ze wskazaniem obłożenia maszyn w celu identyfikacji wąskich gardeł,
- w branży retail rozkład półek sklepowych ze wskazaniem „shelf life”.
Polygon (pl. wielokąt) to obszar wyznaczony przez punkty na siatce współrzędnych X i Y,które są połączone w odpowiedniej sekwencji oraz wypełnione jednolitym kolorem. W ten sposób możemy tworzyć i wizualizować w Tableau dowolne kształty.
*dostosuj ustawienia i zaakceptuj funkcjonalne pliki cookies, aby wyświetlić interaktywny dashboard w Tableau. Alternatywnie, kliknij link, aby przejść do Tableau Public.
Bezpłatny dashboard dla Twojej firmy
Chcesz zobaczyć, jak wyglądałby dashboard na Twoich danych? Wypełnij formularz a my w 48 godzin przygotujemy dla Ciebie darmowy dashboard dostosowany do konkretnych celów biznesowych.
Zarządzanie zapasami w magazynie
Zarządzanie zapasami to proces planowania i kontrolowania ilości towarów przechowywanych w magazynie. Ma na celu utrzymanie odpowiedniego poziomu zapasów, który zapewni ciągłość produkcji i sprzedaży, jednocześnie minimalizując koszty związane z ich przechowywaniem. Metody zarządzania zapasami to m.in.:
- Just in Time (JIT) – dostarczanie towarów dokładnie na czas, minimalizując potrzeby magazynowania, co przyczynia się do obniżenia kosztów przechowywania. JIT wymaga jednak bardzo precyzyjnego planowania i koordynacji działań logistycznych, aby uniknąć opóźnień w dostawach, które mogłyby zakłócić ciągłość produkcji.
- ABC Analysis – klasyfikowanie towarów na podstawie ich wartości i obrotu, co pozwala skoncentrować uwagę na kluczowych produktach. W ramach tej analizy produkty podzielone są na trzy grupy: A, B i C. Grupa A obejmuje produkty o najwyższej wartości i obrocie, które stanowią kluczowy element działalności firmy. Grupa B to produkty o średniej wartości i obrocie, natomiast grupa C obejmuje produkty o najniższej wartości i obrocie.
- EOQ (Economic Order Quantity) – metoda optymalizująca wielkość zamówień, aby zminimalizować koszty magazynowania i zamawiania. Metoda ta uwzględnia zarówno koszty zamawiania (np. koszty administracyjne), jak i koszty przechowywania (np. koszty wynajmu magazynu). Dzięki EOQ firmy mogą zoptymalizować swoje zapasy, co prowadzi do obniżenia kosztów operacyjnych i zwiększenia efektywności zarządzania magazynem.
Wskaźnik rotacji zapasów – na co zwrócić uwagę?
Wskaźnik rotacji zapasów określa, jak często zapasy są odnawiane w ciągu określonego okresu. Jest to kluczowy wskaźnik efektywności zarządzania zapasami. Wysoki wskaźnik rotacji zapasów oznacza, że zapasy szybko się sprzedają i są często uzupełniane, co świadczy o efektywnym zarządzaniu magazynem. Z kolei niski wskaźnik rotacji może sugerować problemy z nadmiernymi zapasami, przestarzałymi produktami lub niskim popytem. Przy analizie wskaźnika rotacji zapasów warto zwrócić uwagę na:
- Czas rotacji zapasów – średni czas, jaki towar spędza w magazynie. Krótszy czas rotacji oznacza szybsze przemieszczanie się towarów, co jest pożądane z punktu widzenia efektywności zarządzania magazynem. Długi czas rotacji może wskazywać na problemy z nadmiernymi zapasami lub przestarzałymi produktami.
- Koszty magazynowania – związane z utrzymaniem zapasów. Koszty te obejmują wynajem lub utrzymanie magazynu, koszty energii, ubezpieczenia, a także koszty związane z zarządzaniem zapasami. Wysoki wskaźnik rotacji zapasów może przyczynić się do obniżenia tych kosztów, ponieważ towar szybciej opuszcza magazyn, co pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni magazynowej.
- Sezonowość – wpływ sezonowych zmian popytu na wskaźnik rotacji. Krótszy czas rotacji oznacza szybsze przemieszczanie się towarów, co jest pożądane z punktu widzenia efektywności zarządzania magazynem. Długi czas rotacji może wskazywać na problemy z nadmiernymi zapasami lub przestarzałymi produktami.
Gospodarka magazynowa to jeden z kluczowych elementów zarządzania logistyką, który wpływa na efektywność całego przedsiębiorstwa. Nowoczesne systemy informatyczne, takie jak WMS czy ERP, znacząco wspomagają zarządzanie magazynem, automatyzując i optymalizując procesy magazynowe. Zarządzanie zapasami oraz monitorowanie wskaźnika rotacji zapasów pozwala na minimalizację kosztów i maksymalizację efektywności operacyjnej. Dzięki odpowiednim metodom zarządzania zapasami oraz wsparciu systemów IT możliwe jest osiągnięcie wysokiej wydajności i konkurencyjności na rynku.
